Özelleştirilen eski termik santrallerin çevreyi kirleterek çalışmalarına izin veren yasa tasarısı Sanayi Komisyonu’nda kabul edildi. Yasa tasarısı meclis genel kurulunda değişiklik olmadan kabul edilirse özelleştirilen Zonguldak Çatalağzı Termik Santrali (ÇATES) gibi çevre yatırımlarını tamamlamayan ve yasal sınırların üzerinde kirletici salan eski termik santraller, 2021 yılı sonuna kadar çevreyi kirletmeye devam edecek.
“ÇATES’in kirleterek çalışmaya devam etmesi, temiz hava hakkımızın ihlalidir”
Şubat’ta Meclis Genel Kurulu’na gelmesi beklenen Maden Kanunu ve Bazı Kanunlar Hakkında değişiklik öngören Torba Yasa Tasarısı’nın 47. maddesi 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nun Geçici 8. maddesini yeniden düzenleyerek muafiyetin süresini 2021’in sonuna kadar uzatıyor. Konuyla ilgili konuşan TEMA Vakfı Zonguldak İl Temsilcisi Berran Aydan, “Bu eski termik santral tesisleri mevcut şekilde üretimi sürdürürler ise, geri dönüşü olmayan tahribatlara sebep olmaya devam edeceklerdir. Özellikle Çatalağzı’ndaki santraller yerleşim yerleriyle iç içedir. En kısa sürede sözleşmede taahhüt ettikleri çevre kirliliğini azaltacak iyileştirme yatırımlarını yapmalı ya da faaliyetini durdurmalıdır. Zonguldak’ta görev yapan, Mecliste bizleri temsil eden, iktidar ve muhalefet tüm vekillerimizi söz konusu yasa önerisinin reddedilmesi için göreve davet ediyorum. Hava kirliliğinin A partisi, B partisi olmaz. Sonuçta hepimiz aynı havayı soluyoruz. Dünya Sağlık Örgütü hava kirliliğinin kanser yaptığını açıklamışken, santralin kirleterek çalışmaya devam etmesi ve çevre kirliliğini azaltacak çalışmalardan iki yıl daha muaf tutulması temiz hava hakkımızın ihlalidir” dedi.
Kirleterek çalışan termik santrallerden biri de ÇATES
Özelleştirildiğinden beri gerekli çevre yatırımlarını tamamlamayan ve yasal sınırların üstünde kirletici salan termik santrallerden biri Zonguldak Çatalağzı’ndaki Çatalağzı Termik Santrali (ÇATES). 1948 yılında faaliyete geçen Çatalağzı Termik Santrali 2014’te özelleştirildi. 300 MW kapasiteli ÇATES – Elsan Termik Santrali, hala eski teknolojiyle ve baca gazı arıtım ekipmanları olmadan çalışmaya devam ediyor. Çatalağzı yöresindeki hava kirliliği düzeylerinin insan sağlığı açısından kritik eşikleri aştığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın mobil istasyonlarının yaptığı ölçüm sonuçları ve Çevre Mühendisleri Odası’nın hava kirliliği ölçüm çalışmaları ile ortaya konuldu.
Anayasa Mahkemesi daha önce düzenlemeyi iptal etmişti
İlk olarak, 2013 yılında santrallerin özelleştirilmesinin ardından, bu santrallerin çevre yatırımlarını tamamlamaları için 2018’e kadar süre tanınmıştı. 2014 yılında Anayasa Mahkemesi (AYM) bu kararı iptal etti. AYM, iptal kararının gerekçesinde Anayasanın devlete çevrenin korunması ve geliştirilmesi konularında ödevler yüklediğini, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkının ekonomik ve mali gerekçelerle vazgeçilecek haklardan olmadığını açıkça belirtmişti. AYM’nin bu kararına rağmen, termiklere çevreyi kirletme muafiyeti tanıyan düzenleme 2016 yılında tekrar yapılarak süre Aralık 2019’a kadar uzatıldı. Şu anda da 2021’in sonuna kadar uzatılmak isteniyor.